2025 yılı itibarıyla iş sağlığı ve güvenliği (İSG) eğitimlerinde hem yasal zorunluluklar hem de güncel risk yönetimi ihtiyaçları ön plana çıkmaktadır. İSG uzmanlarının vereceği eğitimlerin kapsamı yalnızca mevzuat bilgisiyle sınırlı kalmayıp, teknik risk yönetimi ve çalışan bilincinin artırılması başlıklarını da içermelidir.

1. Mevzuat ve Haklar

Eğitimin ilk adımı olarak, çalışanların ve işverenlerin hak ve sorumlulukları detaylı şekilde ele alınmalıdır. Bu bölümde:

• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun temel maddeleri

• İş kazaları ve meslek hastalıklarına ilişkin yasal düzenlemeler

• Çalışanların işyerinde uyması gereken kurallar ve disiplin prosedürleri

• İşyerinde İSG yöneticilerinin görev ve yetkileri

• Çalışan şikayet ve hak arama mekanizmaları

gibi konular işlenir. Amaç, tüm çalışanların kendi güvenlik haklarını bilmesini sağlamak ve yasal sorumluluklarını hatırlatmaktır.

2. Sağlık Temelleri

İkinci bölümde, işyerindeki sağlık risklerine odaklanılır. Bu kapsamda:

• Meslek hastalıklarının türleri ve nedenleri

• Kimyasal, biyolojik ve fiziksel risklerin etkileri

• Psikososyal riskler: stres, tükenmişlik, mobbing

• Temel ilk yardım bilgisi ve acil durum prosedürleri

• Tütün ve alkol kullanımının iş sağlığı üzerindeki etkileri

çalışanlara aktarılır. Buradaki amaç, sadece fiziksel güvenlik değil, çalışan sağlığının bütüncül olarak korunmasını sağlamaktır.

3. Teknik Güvenlik

İSG eğitimlerinin en kapsamlı kısmı teknik güvenlik konularıdır. Bu bölümde:

• Kimyasal Riskler: Tehlikeli maddelerle çalışma, maruziyet kontrolü, depolama ve etiketleme

• Fiziksel Riskler: Gürültü, titreşim, radyasyon ve sıcak/soğuk ortam etkileri

• Ergonomi: Çalışma pozisyonu, ağır kaldırma, tekrarlayan hareketlerin önlenmesi

• Acil Durum Yönetimi: Yangın, patlama, elektrik çarpması ve tahliye planları

• Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): Kullanım, bakımı ve uygunluk kriterleri

• İş Ekipmanları Güvenliği: Makine güvenlik sistemleri, forklift ve vinç kullanımı

• Ekranlı Araçlarla Çalışma: Monitör ve bilgisayar kullanımında göz ve kas-iskelet sağlığı

Bu başlıklar, eğitimlerin pratik ve uygulamalı kısımlarıyla pekiştirilmeli, gerçek işyeri senaryoları üzerinden risk yönetimi anlatılmalıdır.

4. Sektöre Özgü Güvenlik Konuları

Her sektörün kendi risk profili vardır. Bu nedenle, İSG eğitimlerinde sektöre özgü konular mutlaka eklenmelidir:

• Yüksekte çalışma ve yüksekte kurtarma prosedürleri

• Kapalı alanlarda güvenli çalışma yöntemleri

• Kaynak, kesme ve parlayıcı madde işlemleri

• Basınçlı kaplar, kazanlar ve özel makinelerle güvenlik önlemleri

• Kanserojen ve toksik maddelerle maruziyet kontrolü

• Radyasyon ve elektromanyetik alanlara karşı alınacak önlemler

5. Eğitim Yöntem ve Süreleri

2025 mevzuatına göre, İSG uzmanlarının eğitim süresi işyerinin tehlike sınıfına göre değişmektedir:

• Az tehlikeli işyerleri: Uzman başına 10 dakika; hekim için 5 dakika

• Tehlikeli işyerleri: Uzman başına 20 dakika; hekim için 10 dakika

• Çok tehlikeli işyerleri: Uzman başına 40 dakika; hekim için 15 dakika

Eğitimler teorik bilgilerin yanı sıra, uygulamalı gösterimler ve simülasyonlarla desteklenmelidir. Bu sayede çalışanların bilgiyi pratiğe dönüştürme yeteneği gelişir.

Özet

• 2025 İSG eğitimleri, mevzuat, sağlık, teknik güvenlik ve sektöre özel riskler başlıklarını kapsar.

• Eğitimler, teorik ve uygulamalı yöntemlerle desteklenmelidir.

• İşyerinin tehlike sınıfına göre süreler belirlenmiş olup, her işyeri bu süreye uygun eğitim programı hazırlamakla yükümlüdür.

• Amaç, yalnızca yasal uyum sağlamak değil, aynı zamanda çalışan sağlığını ve iş güvenliğini maksimum düzeye çıkarmaktır.