İş Güvenliği Uzmanlarının Görev ve Sorumlulukları

İş sağlığı ve güvenliği, çalışanların iş yerinde karşılaşabileceği risklere karşı korunmasını hedefleyen önemli bir disiplindir. Bu alandaki temel aktörlerden biri olan İş Güvenliği Uzmanı, hem çalışan sağlığını korumak hem de işverenin yasal sorumluluklarını yerine getirmesini sağlamak adına kritik bir rol üstlenir. Peki, bir iş güvenliği uzmanı tam olarak ne yapar? Görev ve sorumlulukları nelerdir?

İş Güvenliği Uzmanı Kimdir?

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında tanımlanan iş güvenliği uzmanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş, ilgili eğitimleri almış, teknik veya fen bilimleri alanında eğitim görmüş profesyonellerdir. Bu kişiler; mühendis, mimar veya teknik personel olabilir.

Uzmanlık, çalışma süresi ve tehlike sınıfına göre üç gruba ayrılır:

• A Sınıfı Uzman: Çok tehlikeli işyerlerinde çalışabilir.

• B Sınıfı Uzman: Tehlikeli işyerlerinde görev alabilir.

• C Sınıfı Uzman: Az tehlikeli işyerlerinde çalışabilir.

Temel Görev ve Sorumluluklar

1. Risk Değerlendirmesi Yapmak

İş güvenliği uzmanının en önemli görevlerinden biri, iş yerindeki mevcut ve potansiyel tehlikeleri belirleyerek risk analizi yapmaktır. Bu değerlendirme ile;

• Olası kazalar ve meslek hastalıklarının önüne geçilir.

• Alınması gereken önlemler netleştirilir.

• Risklerin önceliği ve şiddeti belirlenir.

2. İşveren ve Çalışanlara Rehberlik Etmek

İş güvenliği uzmanı, yasal mevzuatlara uygun şekilde işverene danışmanlık yapar. Aynı zamanda çalışanları da bilinçlendirmek için eğitimler verir. Bu rehberlik kapsamında:

• Kişisel koruyucu donanım kullanımı anlatılır.

• İş kazası ve meslek hastalıkları hakkında bilgilendirme yapılır.

• Çalışma ortamı güvenliğinin sağlanmasına katkı sunulur.

3. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri Vermek

Her iş yerinde, çalışanlara belirli periyotlarla İSG eğitimleri verilmesi zorunludur. İş güvenliği uzmanı, bu eğitimlerin içeriğini hazırlar, sunum yapar ve gerekli belgeleri düzenler. Eğitim başlıkları şunları içerebilir:

• Genel iş güvenliği kuralları

• İlk yardım

• Yangınla mücadele

• Elektrik güvenliği

• Yüksekte çalışma güvenliği

4. İşyerinde Gözetim ve Denetim Yapmak

İş güvenliği uzmanları, çalışma ortamını düzenli olarak denetleyerek uygunsuzlukları tespit eder. Bu kapsamda;

• Güvensiz durum ve hareketleri kayıt altına alır.

• Acil durum ekipmanlarının kontrolünü yapar.

• Tehlike oluşturan ekipman veya uygulamaları raporlar.

5. İş Kazalarının Araştırılması ve Raporlanması

Bir iş kazası ya da ramak kala olay yaşandığında, iş güvenliği uzmanı derhal olay yerinde inceleme yapar. Bu süreçte:

• Olayın nedenleri araştırılır.

• Tanıklarla görüşülür.

• Görsel ve yazılı kayıtlar alınır.

• Önleyici tedbirlerin raporu hazırlanır.

6. Acil Durum Planlarının Hazırlanması

Yangın, deprem, kimyasal sızıntı gibi olağanüstü durumlara karşı hazırlanacak acil durum eylem planları, iş güvenliği uzmanının katkısı ile oluşturulur. Bu planlar;

• Tahliye yollarını, toplanma alanlarını gösterir.

• Acil durum ekiplerini belirler.

• Tatbikatların yapılmasını sağlar.

7. Kayıt ve Dokümantasyon Takibi

İSG faaliyetlerine ilişkin tüm belgelerin eksiksiz şekilde tutulması ve saklanması gerekir. Bu belgeler şunları içerebilir:

• Eğitim katılım formları

• Risk değerlendirme raporları

• Denetim ve gözlem raporları

• Kaza inceleme raporları

8. İşyeri Ortam Ölçümlerini Takip Etmek

Toz, gaz, aydınlatma, gürültü gibi çalışma ortamına ait fiziksel ve kimyasal etkenlerin ölçüm sonuçlarını takip eder. Gerekli durumlarda iyileştirici önerilerde bulunur.

İş Güvenliği Uzmanının Sınırları Nelerdir?

İş güvenliği uzmanları, danışmanlık ve rehberlik yapar; karar verici konumda değildir. Uyarı ve önerilerde bulunur, ancak işveren bu önerileri uygulamakla yükümlüdür. Aynı zamanda;

• Çalışanlara ceza kesemez.

• Yönetici gibi emir veremez.

• Yalnızca mevzuata uygun raporlar ve bilgilendirmeler yapabilir.

 Güvenli Bir Gelecek İçin İş Güvenliği Uzmanı Şart

İş güvenliği uzmanları, sadece yasal bir zorunluluğun yerine getirilmesi için değil, çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmasını sağlamak adına büyük bir öneme sahiptir. İşverenlerin, uzmanların önerilerine kulak vermesi, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesinde ciddi fark yaratır.